Υγεία-Ψυχολογία

Οξειδωτικό στρες: πόσο επηρεάζει την υγεία μας;;

ΠΡΟΤΥΠΟ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ 

Γκλαβάνη 50-52 , Bόλος 

Τηλ: 2421 0 24622   

email: blouchou_nota@hotmail.com

Επιστημονικός Υπεύθυνος: 

Μπλούχου Νότα 

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος, RD,MMedSci

Οξειδωτικό στρες και superfoods: μύθοι και πραγματικότητα

Τα τελευταία χρόνια καθημερινά γίνεται λόγος για τις αντιοξειδωτικές τροφές  και την ελπίδα να διατηρήσουν  ή /και να βελτιώσουν την υγεία μας και τη νεότητά μας. Που βρίσκεται ο μύθος και που η πραγματικότητα μέσα από τον καθημερινό καταιγισμό πληροφοριών;

Οι ελεύθερες ρίζες είναι ουσίες που παράγονται φυσιολογικά στο σώμα μας μέσα από ένα σύνολο μεταβολικών διαδικασιών(π,χ κυτταρική αναπνοή), αυξάνονται όμως και από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως  η ατμοσφαιρική ρύπανση , το κάπνισμα, το άγχος, η έντονη σωματική κόπωση, η κακή ποιότητα ύπνου, η κακή διατροφή, τα χημικά πρόσθετα των τροφών, η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία και η χρήση φαρμάκων.

Οι ελεύθερες ρίζες παίζουν ουσιώδη ρόλο στην υποστήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος «σκοτώνοντας» διάφορα επιβλαβή βακτήρια. Όταν όμως συντελείται μια υπερπαραγωγή των ελεύθερων ριζών εξαιτίας των προαναφερθέντων παραγόντων είναι δυνατόν να προκληθούν σοβαρές και μη αναστρέψιμες βλάβες στα κύτταρα που ονομάζονται «οξειδωτικό στρες». Το οξειδωτικό στρες αντιπροσωπεύει μια διαταραχή της ισορροπίας μεταξύ της παραγωγής δραστικών μορφών οξυγόνου(reactiveoxygenspecies, ROS)  και της ικανότητας ενός βιολογικού συστήματος να αδρανοποιεί αυτά τα τοξικά μόρια και να «επισκευάζει» τις βλάβες που προκαλούν. Οι δραστικές αυτές μορφές του οξυγόνου  βλάπτουν όλα τα συστατικά του κυττάρου, κυρίως όμως τις πρωτεΐνες, τα λιπίδια και το μιτοχονδριακό DNA.

Ασθένειες που συνδέονται με το οξειδωτικό στρες είναι ενδεικτικά η αρτηριοσκλήρυνση, η χρόνια γενικευμένη πολυαρθρίτιδα, η παχυσαρκία, διάφορες μορφές καρκίνου, αυτοάνοσα νοσήματα, οι νόσοι: Parkinsonκαι Alzheimer, η σκλήρυνση κατά πλάκας , φλεγμονώδεις καταστάσεις, εκφυλιστικές αλλοιώσεις, η χρόνια κόπωση( burnout) καθώς και η πρόωρη γήρανση. Η καρδιά και τα αγγεία μας αποτελούν τους  δείκτες της φυσικής γήρανσης του οργανισμού.

 Το σώμα διαθέτει σημαντικά αντιοξειδωτικά ένζυμα (γλουταθειόνη, αλβουμίνη, ουρικό οξύ, χολερυθρίνη ,κ.τ.λ) για να αντιμετωπίσει το φαινόμενο  ωστόσο, υπάρχει η πεποίθηση, από μια σειρά μελετών, ότι χρειάζεται και εξωτερική βοήθεια μειώνοντας τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου. Η διατροφή παίζει ένα ουσιώδη ρόλο παρέχοντας αντιοξειδωτικά μόρια. Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες που δρουν με τέτοιο τρόπο ώστε να δεσμεύουν τις ελεύθερες ρίζες μετατρέποντάς τες σε μη τοξικές και κατά συνέπεια και ακίνδυνες. Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η  ενίσχυση της διατροφής με αντιοξειδωτικά μόρια δεν αναστέλλει τις παραπάνω επιβλαβείς  διαδικασίες αλλά λειτουργεί επικουρικά δηλαδή ενισχυτικά στην αυτοάμυνα του οργανισμού. Συνεπώς οι λεγόμενες υπερτροφές (superfoods)  δεν έχουν  θεραπευτικό χαρακτήρα αλλά καθαρά βοηθητικό. Πιστεύεται ότι καθυστερούν τους ρυθμούς καρκινoγέννεσης, βοηθούν σε φλεγμονές, οιδήματα και εκφυλιστικές παθήσεις, έχουν τρόπο τινά αντιαλλεργική δράση και μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση και τις πνευματικές ικανότητες. Σημαντική είναι η συνεισφορά τους όσον αφορά την ισχυρή αντιγηραντική δράση που αναπτύσσουν.

Ως ισχυρά αντιοξειδωτικά  χαρακτηρίζονται οι πολυφαινόλες, η βιταμίνη C (ως υδατοδιαλυτή  δρά στα υδάτινα μέρη του κυττάρου), η βιταμίνη Ε (ως λιποδιαλυτή εξουδετερώνει τις ελεύθερες ρίζες στα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών που προσβάλλονται ευκολότερα). Άλλα διατροφικά αντιοξειδωτικά είναι η βιταμίνη Α(β- καροτένιο), τα φλαβονοειδή(ανήκουν στις πολυφαινόλες), τα σελήνιο, το συνένζυμο Q10,οι ανθοκυανίνες, ο ψευδάργυρος και το λυκοπένιο.

Βασικές πηγές αντιοξειδωτικών: